Werken met BIM in het bouwproces – nu en in de toekomst

Werken met BIM in het bouwproces heeft inmiddels vaste grond onder de voeten. Op dit gebied loopt Bureau Bouwkunde voor de troepen uit; we brengen onze kennis en kunde mee in bouwprojecten en adviseren onze klanten bij het inrichten/optimaliseren van BIM in hun werkprocessen.

In dit artikel zetten we de voordelen van het werken met BIM nog een keer op een rijtje en benoemen een aantal mooie aanvullende toepassingen. Vervolgens schetsen we een aantal randvoorwaarden waaraan moet worden voldaan een BIM project tot een succes te maken.

Hoe verandert werken met BIM het bouwproces

Buiten kijf staat dat BIM, het Bouw Informatie Model, het bouwproces fundamenteel heeft veranderd. In het 3D BIM model is alle informatie centraal beschikbaar voor alle bouwpartners, die integraal in het model samenwerken. BIM is geen doel op zich, maar een manier van modelleren om projecten in goede banen te leiden, waarbij een betere informatie-uitwisseling centraal staat. Daar staat het traditionele bouwen tegenover: een lineair proces waarin de betrokken partijen opeenvolgend hun aandeel leveren. In een dergelijk opvolgend proces is het laten aansluiten van planningen een uitdaging, waardoor de doorlooptijd van een project veel langer uitpakt. Bovendien komen pas in een laat stadium tijdens de uitvoering fouten aan het licht die voorkomen hadden kunnen worden door een in een eerder stadium doorgevoerde wijziging.

Voordelen van het werken met BIM in het bouwproces

• Inzicht door steeds beschikbare, actuele informatie, waarop beslissingen onderbouwd kunnen worden gebaseerd.
• Tijdwinst door een kortere doorlooptijd en efficiënt proces. De verschillende partijen kunnen voortdurend integraal afstemmen
• Lagere kosten doordat knooppunten in een 3D-model integraal worden opgelost. Dit levert directe besparing van bouw- en engineeringskosten op. Daarnaast is de kans op faalkosten met BIM veel lager dan in een traditioneel bouwproces.
• Nauwkeuriger bepaling bouwkosten is mogelijk door voortdurende beschikbaarheid van actuele informatie.
• Samenwerking in BIM tussen de partijen is heel effectief als BIM volledig geïntegreerd is in de keten. Wij zorgen voor korte lijnen en één aanspreekpunt binnen onze organisatie gedurende het hele proces.
• Betere visualisatie: BIM stelt projectdeelnemers in staat om een realistisch driedimensionaal beeld van het project te creëren. Dit helpt bij het begrijpen van het ontwerp en het identificeren van mogelijke problemen voordat de bouw begint.
• Betere kwaliteitscontrole door middel van nauwkeurige simulaties en analyses. Dit draagt bij aan het verminderen van bouwfouten en verbetert de algehele kwaliteit van het eindproduct.
• Duurzaamheid: BIM kan worden gebruikt om duurzaamheidsdoelen te bereiken door middel van energie-analyses en het identificeren van milieuvriendelijke materialen en ontwerpoplossingen.
• Facility management: Na voltooiing van het bouwproject kan het BIM-model worden gebruikt voor facility management, waardoor het onderhoud en de exploitatie van het gebouw worden vereenvoudigd.
• Documentatie en rapportage: BIM genereert automatisch gedetailleerde documentatie en rapporten, wat tijd en moeite bespaart bij het creëren van bouwtekeningen en documenten.

Verdere toepassingen van BIM

BIM is een database met alle voordelen van een database. Alle ingebrachte data kunnen op verschillende manieren kunnen worden verrijkt. Waardoor het onder meer mogelijk is om:

• toetsing bouwbesluit (na 1 januari 2024 het Besluit bouwwerken leefomgeving) te verrichten in BIM, bijvoorbeeld op het gebied van daglicht en ventilatie, maar ook diverse duurzaamheidsnormen zoals BENG en MPG.
• een A/B vergelijking te verrichten door het uitwerken van 2 verschillende ontwerpbeslissingen; dit kan ontwerpers ondersteunen in het maken van een onderbouwde keuze.
• bestaande gebouwen een digitale representatie te geven (met het vervaardigen van een pointcloud als basis), wat voor het onderhoud en uiteindelijk hergebruik van een bouwwerk van grote waarde kan zijn
• bouwkostenberekeningen nauwkeurig genereren uit BIM wanneer alle relevante gegevens zijn ingevoerd (en mogelijke besparingen direct doorvoeren zodat haalbaarheid direct zichtbaar wordt)
• gegevens over materialen te koppelen aan het BIM, bijvoorbeeld door koppeling aan de Nationale Milieudatabase – dit zou in de toekomst een krachtige boost aan circulair bouwen kunnen geven.
• zogenaamde prestatiemodellen exporteren die voor één aspect laten zien hoe een bouwwerk ‘presteert’ op bijvoorbeeld bouwfysische aspecten of brandveiligheid.

Heldere uitgangspunten en vastleggen afspraken
Door de betrokkenheid van verschillende simultaan in een project werkende partijen is het van cruciaal belang dat bij aanvang de uitgangspunten helder zijn, de opdracht eenduidig en dat zaken goed contractueel worden overeengekomen. Alleen op die manier komen de voordelen van werken met BIM tot hun recht. Aan het begin van het project of proces wordt een BIM protocol opgeteld. Dit is een projectspecifiek document, aanvullend op de samenwerkingsovereenkomst. Het BIM protocol sluit aan op het Programma van Eisen en bevat onder meer de BIM ambities, het gebruik van BIM, een organigram met de samenwerkingsstructuur, de mijlpalen in het project met de vereiste deliverables en een aantal basisafspraken.

Vervolgens kan er doorgegaan worden naar de gedetailleerde Informatieleveringsspecificaties (ILS), of BIM basis ILS. Sinds kort is een door de branche ontwikkelde ILS configurator beschikbaar die het mogelijk maakt op een uniforme manier stapsgewijs tot informatieleveringsspecificaties te komen.

Overige afspraken worden vervolgens gemaakt in een BIM uitvoerinsgplan (BUP). Dit plan wordt door onze BIM coordinator / BIM manager opgesteld en bewaakt.

Samenwerken volgens de internationale norm NEN-EN ISO 19650

Digitalisering in de bouw en het werken met BIM staan niet stil; op diverse fronten worden stappen gezet om de toepassing steeds verder de optimaliseren. Een mooie ontwikkeling, maar de noodzaak om met alle partijen op een eenduidige en gestandaardiseerde manier te blijven samenwerken wordt alleen maar groter. Dit is dé voorwaarde voor succesvol en integraal samenwerken op een goed beveiligde en voor alle betrokken partijen toegankelijke plek.

De internationale norm ISO 19650 is opgesteld voor het beheren van digitale informatie met BIM en is wereldwijd geaccepteerd als standaard voor veilig en gestandaardiseerd samenwerken. Voor de bouwwereld zou naar onze mening het algemeen conformeren aan deze standaard een logische en noodzakelijke volgende stap zijn, om het goed managen van het BIM proces voor de toekomst te garanderen. In ieder geval heeft Bureau Bouwkunde de ambitie om binnen afzienbare tijd te certificeren voor ISO 19650.

Vragen over samenwerken in BIM, of over wat Bureau Bouwkunde voor u kan betekenen? Neem vrijblijvend contact met ons op. Wij vertellen u er graag meer over!